رفتار صحیح با فرزند
همه ما فرزندان خود را دوست داریم و میخواهیم رفتار صحیح با فرزند داشته باشیم. رفتار صحیح ما با فرزند باعث ایجاد ارتباط صمیمی خواهد شد. والدین تا زمانیکه فرزندانشان وارد جامعه نشدهاند دغدغه زیادی ندارند. با ورود فرزند به جامعه نگرانی ما از نوع رفتار آنها در جامعه و گرایشهایی که پیدا میکنند بیشتر میشود. یکی از عوامل مؤثر در کاهش نگرانیهایمان در این زمینه، حفظ رابطه صمیمی با فرزندان است.
برخورد صحیح با فرزند و داشتن یک رابطه صمیمانه با آنها باعث میشود که فرزندتان اتفاقات و رویدادهایی که در جامعه برایش رخ میدهد را با ارزشها و فرهنگ خانواده خود بسنجد. وقتی فرزندان با والدین خود احساس نزدیکی کنند ترجیح میدهند که برای رفع تناقضات و مشکلات خود از والدین راهنمایی بخواهند.
چگونه رفتار صحیح با فرزند داشته باشیم؟
باید در نظر داشته باشیم که نحوه برخورد فرزند با والدین و میزان مشارکت و حرفشنوی آنها از والدین در مرحله اول به رفتارِ خودِ والدین برمیگردد. این موضوع فقط مربوط به رفتار فعلی والدین با فرزند نمیشود بلکه رفتار گذشته والدین هم در نوع برخورد فرزندان تاثیرگذار است.
نوع رفتار یک نوجوان ۱۵ ساله و حس نزدیکی یا دوری به پدر و مادر ممکن است ریشه در روابط گذشته آنها داشته باشد و ربطی به رفتار کنونی والدین با او نداشته باشد. هر چند اگر شما پدر یا مادری باشید که از نحوه برخورد فرزندتان راضی نباشید میتوانید با یادگیری روشهای تربیتی و تغییر در شیوه برخوردتان با بچهها این مسئله را حل کنید اما باید بپذیریم که رفتار فرزندان و شکلگیری شخصیتشان به رفتارهای والدین و عادتهایی مربوط میشود که والدین در زندگی دارند.
معمولاً شخصیت فرزندان تا سن ۷ سالگی شکل میگیرد. بچهها در دوران خردسالی و کودکی سعی میکنند ارتباط قویِ عاطفی با پدر و مادر داشته باشند برای همین تمام رفتارهای والدین را تقلید کند. دلیل این کار به وابستگی شدید فرزند به والدین برمیگردد. همین موضوع باعث میشود که فرزند دوست داشته باشد شبیه پدر و مادر رفتار کند.
رفتار صحیح فرزند از دوران کودکی شکل میگیرد
وقتی بچهها رفتار والدین خود را تکرار کنند بعد از مدتی این رفتار جزئی از عادتهای آنها خواهد شد. رفتارهایی که بچهها در غذا خوردن، صحبت کردن و نوع ارتباط با دیگران پیدا میکنند بخاطر تقلید از رفتار والدین است و به مرور زمان جزئی از عادت بچهها خواهد شد. عادتها موجب شکلگیری شخصیت در وجود انسانها میشود. هر چند میتوان این رفتار و شخصیت را تغییر داد اما نباید انتظار داشته باشیم که رفتار بچهها در کوتاه مدت تغییر کند. مهم این است که اگر شما رفتار یا عادت اشتباهی دارید که باعث الگو گرفتن فرزندتان شده است در جهت رفع آن تلاش کنید تا رفتار شما در تناقض با گفتارتان نباشد.
اگر فرزند شما در سن نوجوانی و جوانی قرار دارد تغییر رفتاری که بتواند توجه آنها را جلب کند زمانبَر هست و باید بر آن پایداری و مداومت داشته باشید. هر چقدر سن بچهها بالاتر باشد مقاومت آنها در مقابل تغییر بیشتر میشود و زمان بیشتری برای اصلاح رفتار لازم است. برای همین وقتی طرز برخورد صحیح و اصولی با فرزند را از دوران کودکی آنها بدانیم بهتر میتوان رفتارها و عادتهای اشتباهشان را اصلاح کرد. با این حال از الگوهای زیر به عنوان رفتار صحیح با فرزند میتوان استفاده کرد.
رفتار صحیح والدین در انتقاد نکردن از فرزند است
انتقاد کردن یکی از عوامل مهمی است که باعث رنجش افراد میشود. فکر نکنید که فقط کودکان و نوجوانان نسبت به انتقاد حساساند بلکه همه انسانها نسبت به انتقادی که به آنها وارد میشود موضعگیری میکنند. انتقاد نه تنها باعث تغییر افراد نمیشود بلکه رنجش را نیز به همراه دارد. فردی که مورد سرزنش قرار میگیرد نگرش منفی نسبت به انتقادگر پیدا میکند. بنابراین پیشنهاد میکنیم بخاطر اشتباهات فرزندان از آنها انتقاد نکنید بلکه با راهکارهای مناسب آنها را به اشتباهاتشان آگاه کنید.
معمولاً انتقاد والدین از فرزندان در زمان عصبانی بودن است. علت عصبانی بودن والدین هم بخاطر این است که از فرزندشان انتظار اشتباه کردن ندارند.
بچهها بخاطر تجربه کمی که دارند درک درستی از اشتباه ندارند. آنها باید اشتباه کنند تا یاد بگیرند. درحالیکه والدین بخاطر تجربهشان میدانند که انجام بعضی کارها اشتباه است و بطور ناخودآگاه انتظار دارند فرزندشان هم از این موضوع اطلاع داشته باشد. فرزندان معمولاٌ در سنی قرار دارند که باید با اشتباه کردن یاد بگیرند.
والدین ذهن کم تجربه کودکان را با ذهن با تجربه خودشان مقایسه میکنند و چون خودشان اشتباه بودن آن کار را امری مسلم میدانند، شروع به انتقاد از فرزند میکنند. در حالیکه انتقاد میتواند باعث پرخاشگری فرزند شود.
در این مواقع بهتر است والدین، کودکی خودشان را به یاد بیاورند. با یادآوری دوران کودکی، والدین متوجه میشوند که خودشان هم دچار چنین اشتباهاتی بودهاند. همین موضوع از عصبانیت والدین کم میکند. کاهش ناراحتی و عصبانیت این فرصت را به والدین میدهد که به دنبال پیدا کردن راهی مناسب برای بیان اشتباهات فرزندان و راهنمایی آنها باشند. فرزند شما مانند بسیاری از انسانهای دیگر زمانیکه آگاهی از مسائل پیدا کند نسبت به تغییر رفتار خود تلاش خواهد کرد.
رفتار درست فرزند را تشویق کنید
تشویق یکی از مهمترین عوامل مؤثر در بروز عواطف و احساسات آدمها بویژه کودکان و نوجوانان است. فرزندان وقتی مورد تشویق قرار میگیرند احساس شادی و رضایت بالایی میکنند. بویژه اگر این تشویق از سمت والدین باشد چون آنها والدین خود را به عنوان تکیهگاهی محکم برای خود میبینند. همین موضوع باعث میشود تا فرزندان از ابراز احساسات دریغ نکنند و کارهایی که برای والدین خوشایند هست را انجام دهند. همانطور که اشاره کردم بچهها دوست دارند ارتباط عاطفی خوبی با والدین داشته باشند برای همین تشویق بچهها، انگیزهشان را برای انجام رفتارهای صحیح بالا میبرد.
تشویق باعث ایجاد حس صمیمیت بین والدین و فرزندان میشود و حس ناامنی و تردید را از فرزند دور میکند. چنانچه ارتباط خوبی بین والدین و فرزندان برقرار باشد بچهها راحتتر صحبتهای درونی خود با والدین را بازگو خواهند کرد.
در برابر خواستههای فرزندان چه رفتاری داشته باشیم؟
یکی دیگر از مواردی که تعیین کننده نوع رفتار فرزندان با والدین است درخواستها و تقاضاهایی است که فرزندان از والدین دارند. معمولاً بچهها با توجه به قوی بودن احساساتشان درخواستهایی دارند که بعضی مواقع جواب مثبت به این درخواستها از طرف والدین میتواند سخت یا دردسرساز باشد.
میزان پذیرش فرزندان از توضیحاتی که والدین برای قبول نکردن خواسته آنها دارند وابستگی زیادی به نوع رفتاری دارد که ما در موارد قبلی به آن اشاره کردیم. اگر ما در تشویق یا انتقاد از فرزندان رفتار مناسبی داشتهایم بنابراین در هنگام بروز این مورد راحتتر میتوانیم فرزندان را قانع و دلیل آن را بیان کنیم. نباید تصور کنیم که بچهها درک پائینی از یکسری موضوعات دارند. باید با دلایل موجّه و کافی در مورد خواستههایشان با آنها صحبت کنیم. آگاه شدن بچهها از دلایلی که بیان میکنیم تأثیر زیادی بر ارزیابی دوباره آنها در تصمیمگیری دارد. حتی باعث میشود که فرزندان بدون اینکه از جواب منفی ما دلخور و ناراحت شوند در تصمیم خود بازنگری داشته باشند.
آیا شما رفتار درستی با فرزندتان دارید؟
وقتی ما به رفتار انسانها دقت کنیم متوجه میشویم که همه ما در مقابل تهدید و اجبار واکنش منفی نشان میدهیم. هر انسانی چه کودک یا بزرگسال دوست دارد که خودش تصمیم بگیرد و در تصمیمگیری و انتخاب رفتار آزاد باشد. بنابراين زماني ميتوانيم ادعا كنيم با فرزندانمان رفتار مناسبي داريم كه آنها را مجبور به انجام كاري نكرده باشيم بلكه آنها حق انتخاب داشته باشند. در چنين شرايطي هست كه فرزندان هم به توصيههاي شما گوش خواهند داد.
بهترين راهكار براي اينكه فرزندتان رفتار درستي داشته باشد آگاهي دادن به او و پرهيز از اجبار است. راهنماييها و نصيحتهاي ما به فرزند زماني ميتواند موثر واقع شود كه موارد ذكر شده در اين مقاله را رعايت كنيم و از انتقاد كردن پرهيز كنيم.
انتقاد کردن دلیل اصلی بسیاری از مشکلاتی است که والدین در ارتباط با فرزند خود با آن مواجه میشوند. اگر میخواهید بچهها رفتار مناسبی داشته باشند در مرحله اول باید از انتقاد پرهیز کنید. همانطور که گفتم نوع رفتار ما با فرزندان تعیین کننده رفتار بچهها با ما خواهد بود. بنابراین اگر میخواهید رفتار فرزندتان بهتر باشد در قدم اول باید رفتار خودتان را اصلاح کنید.
دیدگاهتان را بنویسید