قدرت سوال پرسیدن
قدرت سوال پرسیدن را دست کم نگیرید. سوال پرسیدن از خودتان یا دیگران تاثیر زیادی در نحوه نگرش و رفتارهای شما خواهد داشت. اگر به قدرت سوال پرسیدن واقف باشید و آن را بکار بگیرید نه تنها زندگی خودتان تغییر میکند بلکه در نگرش و طرز فکر دیگران هم اثرگذار هستید. منظور من از قدرت سوال مهارت داشتن در طرح یک سوال خوب است که در ادامه در مورد آن توضیح میدهم.
قدرت سوال پرسیدن در چیست؟
همه انسانها برای پیشرفت در زندگی تلاش میکنند. با توجه به انتخاب انسانها، این پیشرفت میتواند در هر یک از زمینههای مالی، کسبوکار، علمی، روابط اجتماعی، معنوی، رشد شخصیتی و عاطفی باشد. موردی که باعث میشود ما بتوانیم در زمینه مورد نظرمان پیشرفت داشته باشیم به سوالاتی برمیگردد که از خودمان میپرسیم.
شاید در نگاه اول ما متوجه این موضوع نباشیم که سوال پرسیدن چه قدرتی میتواند ایجاد کند. اما در حقیقت یکسری سوالاتی که قبل از انجام هر کاری از خودمان میپرسیم باعث میشود که ما تشویق به انجام کار باشیم یا از انجام آن کار منصرف شویم. برای مثال وقتی تصمیم میگیرید از منزل بیرون بروید چه لباسی میپوشید؟ با چه وسیلهای میروید؟ چه مسیری را انتخاب میکنید؟ اینها سوالاتی هستند که شاید متوجهشان نباشید اما ذهن شما بصورت ناخودآگاه آنها را در نظر میگیرد.
وقتی هوا بارانی باشد طبیعی است که لباس متفاوتی نسبت به هوای آفتابی انتخاب میکنید. زمانیکه به مهمانی میروید پوشش متفاوتی با محل کار دارید. بنابراین ما حتی اگر متوجه این موضوع هم نباشیم اما بطور ناخودآگاه جواب به سوالاتی میدهیم که کمک میکنند انتخاب بهتری در تصمیمگیری داشته باشیم.
موضوع اصلی همین جاست! تصمیمگیری. وقتی یاد بگیرید که در انجام هر کاری از خودتان سوال بپرسید در حقیقت بطور آگاهانه قدرت تصمیمگیری را بالا میبرید. این نوع تصمیمگیری تاثیر شگرفی در زندگی خواهد داشت و نباید آن را نادیده بگیرید.
سوال خوب پرسیدن نگرش انسانها را بهبود میدهد
یکی از مواردی که باعث پیشرفت ما در حیطهای که مورد علاقهمان است میشود، پرسیدن سوال خوب و مفید از خودمان است. در هر زمینهای که به دنبال پیشرفت یا بهبود شرایط خود هستید باید سؤالات درست و بجایی از خودتان بپرسید.
سوال پرسیدن را ما بطور معمولی در مواقعی که مشکلی برایمان ایجاد میشود داریم. مثل وقتی که مشکلی پیش میآید و میپرسیم چرا این مشکل برای من پیش آمد؟ چه کاری برای رفع مشکل باید انجام دهم؟
اگر بجای اینکه فقط در زمان مشکل از خودمان سوال بپرسیم عادت کنیم که در انجام هر کاری از خودمان یکسری سوال خوب بپرسیم در نتیجه درک و شناخت ما از مسئله بالاتر میرود. در این حالت ممکن است تصمیمی کاملاً متفاوت از زمانی بگیریم که از خودمان سوال نپرسیده باشیم. با توجه به اینکه من در حوزه تربیت فرزند فعالیت دارم در این زمینه برایتان مثال میزنم. شما هم میتوانید سوالهای مخصوص به خودتان را داشته باشید.
سوال پرسیدن برای حفظ آرامش
مثالی که میخواهم بزنم برای ایجاد آرامش در خانه و داشتن ارتباط صمیمی با فرزندان است. اگر میخواهید آرامش در خانه برقرار باشد و ارتباط بهتری با فرزند داشته باشید میتوانید از خودتان این سوالات را بپرسید که:
آیا رفتاری که من با فرزندم دارم باعث نزدیکی من به او میشود یا نه؟ کدام رفتار من باعث بهبود ارتباط میشود؟ کدام رفتارهای فرزندم من را عصبانی میکند؟ چه راهکاری برای رفع آن دارم؟
توجه کنید که پرسیدن چنین سوالاتی از خودمان کمک میکند تا مسئله برای ما شفافتر باشد. با این روش متوجه میشویم که میتوانیم کنترل زندگی خود را در دست داشته باشیم.
دلیل بسیاری از رفتارهای ناهنجار که آدمها از خود نشان میدهند این است که فکر میکنند کنترلی روی مشکل بوجود آمده ندارند. وقتی شما فکر کنید که نمیتوانید مشکلی را حل کنید یعنی باور کردهاید که توانایی کمی دارید. در چنین شرایطی است که احساس افسردگی و یا خشم بوجود میآید. پرسیدن سوال خوب و جواب صادقانهای که به این سوالها خواهید داد میتواند راهگشای حل مسائل باشد. مثل پرسیدن این سوال که؛ چه راه حلی میتوانم برای رفع مشکل پیدا کنم؟
روش سوال پرسیدن
ما در حل مشکلات خودمان همیشه دنبال راه حل هستیم. در حالیکه باید بدانید که مهمتر از پیدا کردن راه حل، پرسیدن سوالهای خوب و درست از خودتان است. وقتی سوال درستی بپرسید جواب درستی هم برای آن پیدا خواهید کرد. اما اگر سوال اشتباه از خودتان بپرسید طبیعی هست که جواب آن میتواند شما را گمراه کند و نتیجه مطلوبی بدست نیاورید.
اگر مشکلی برایتان پیش آمده، از خودتان بپرسید که چه کاری میتوانید برای حل مشکل انجام دهید؟ این کار باعث میشود بجای ناراحتی و احساس یأس، تمرکز را روی حل مشکل قرار دهید و به تکاپو بیفتید.
به تکاپو افتادن برای انجام یک کار خودش باعث حس رضایت و آرامش میشود. به ما امید میدهد و نگرانی بابت اینکه نمیتوانید کاری انجام دهید را از بین خواهد برد. هر جقدر شناخت و آگاهی شما نسبت به مشکل یا مسئلهای که ایجاد شده بیشتر باشد، سوالهای بهتری میتوانید از خودتان بپرسید. دلیل اصلی اینکه در برخی مسائل نمیتوانید راه حلی پیدا کنید این است که شناخت کافی نسبت به آن مشکل ندارید.
مطمئن باشید که با پرسیدن سوال خوب از خودتان جواب آن را هم پیدا میکنید. وقتی مهارت کافی در زمینهای که مشکل دارید داشته باشید میتوانید راهحل آن را هم پیدا کنید. اگر راه حلی به ذهنتان نمیرسد بخاطر کم بودن اطلاعات شما در آن زمینه است. چه در زمینه کاری باشد یا ارتباط خوب با همسر و فرزندان و یا افراد جامعه. بنابراین اگر در این شرایط هستید به این سوال جواب دهید که: چه آموزش یا مهارتی را باید برای رفع مشکل یاد بگیرم؟
قدرت سوال پرسیدن در ارتباطهای اجتماعی
یکی دیگر از مزایای سوال پرسیدن در مواقعی است که با دیگران تنش یا مشکلی داریم. اگر خودمان را بجای طرف مقابل بگذاریم و از دیدگاه آنها به مسائل نگاه کنیم شناخت بهتری پیدا خواهیم کرد. در رفتارهایی که دیگران از خودشان نشان میدهند و برای شما غیر منتظره است از خودتان بپرسید که چرا چنین رفتاری انجام داده است؟ چه عاملی در این قضیه تاثیرگذار است؟
این موضوع در ارتباط با فرزند کودک و بخصوص در رابطه با فرزند نوجوان مؤثر است. سوال خوب پرسیدن از خود میتواند نگرش ما را نسبت به اتفاقاتی که بوجود آمده تغییر دهد.
تکنیک سوال پرسیدن همیشه برای من راهگشا بوده است. خیلی مواقع به خاطر رفتاری که بچّهها داشتند عصبانی میشدم. وقتی میدیدم که صحبتهای من تأثیر چندانی در رفتار آنها ایجاد نمیکند، واکنش تندی از خودم نشان میدادم. در حالیکه این کار تنها باعث چالش در رابطه من با بچهها شده بود. بنابراین از خودم پرسیدم که چرا بچهها حرف گوش نمیدهند؟ وقتی خودم بچه بودم چه رفتاری داشتم؟
درک فرزند با سوال پرسیدن از خود
با این سوالها خودم را جای بچهها گذاشتم و دوران کودکیام را به یاد آوردم. به کارهایی که در کودکی انجام میدادم و از نظر خودم درست بود، فکر کردم. این یادآوری به من کمک کرد تا احساسات و رفتارهایی که فرزندانم از خود نشان میدهند را درک کنم. درک کردن این شرایط باعث شد من راه حل مناسبی در مقابل کاری که بچهها انجام میدهند پیدا کنم. حتی در بعضی مواقع به این نتیجه رسیدم رفتاری که الآن فرزندانم از خود نشان میدهند خیلی بهتر از رفتارهایی بوده است که من در دوران کودکی داشتم. همین موضوع باعث شد حساسیت من نسبت به رفتارهای آنها کمتر شود و سعی کردم در این شرایط با آرامش، بچهها را نسبت به عواقب کارهایی که انجام میدهند آگاه سازم.
یادم هست که وقتی من کارهای شیطنتآمیزی انجام میدادم، توجهی به صحبتهای والدین نداشتم. این گذشتِ زمان بود که باعث شد به یکسری از اشتباهات آگاهی پیدا کنم. بنابراین شما هم نباید انتظار داشته باشید که فرزندانتان با یک یا دوبار نصیحت کردنِ شما رفتارشان را بطور کامل تغییر دهند. این تغییر رفتار به مرور زمان و با درکی که از صحبتهای شما بدست میآورند، ایجاد میشود.
یادتان باشد پرسیدن سوالهای مناسب از خودمان راهگشای حل بسیاری از مسائلی است که در زندگی با آن مواجه میشویم. انتظار نداشته باشید که بتوانید یکدفعه به این قابلیت دست پیدا کنید. بلکه با تمرین کردن آن، به مرور این مهارت به دست میآید.
سوال پرسیدن از خود قبل از برخورد با فرزند
همه ما عادتهایی در زندگی کسب کردهایم که اگر بخواهیم آنها را تغییر دهیم باید انرژی و زمان برای آن صرف کنیم. مثلا اگر عادت دارید که در مقابل رفتارهای نامناسب فرزند عصبانی شوید باید برای ترک آن وقت و انرژی صرف کنید تا به تدریج بتوانیم این عادت خود را کنترل کنیم. من در مورد عادتها توضیح مختصری در مقاله ایجاد عادت در فرزندان دادهایم که میتوانید مطالعه کنید.
مهمترین عاملی که به ما کمک میکند تا یکسری از عادتهای نامناسب را ترک کنیم سوال پرسیدن از خودمان است. بعضی از عادتهای خودتان را به چالش بکشید؛ چرا این عادت را دارید؟ این عادت چه تاثیری در زندگی شما داشته است؟ چه زمانی این عادت در شما شکل گرفته است؟ این نوع سوال پرسیدن آگاهی ما را بالا میبرد و کمک میکند تا راحتتر عادتهای منفی را از زندگی حذف کنیم. شما با این سوالها ارزشها و اهدافتان را بهتر میشناسید.
برای مثال شاید عصبانیت و حتی تنبیه بچهها از دید بعضی والدین کار صحیحی باشد. پس با این سوال شروع کنید: آیا هدف من از پرخاشگری و تنبیه فرزندم اصلاح اوست یا برای این است که میخواهم رفتار اشتباه فرزند دردسر برای من درست نکند؟ آیا این نوع رفتار، صمیمیت با فرزند را تحت تاثیر قرار میدهد؟ برای جلوگیری از این شرایط چه کاری میتوانم انجام دهم؟ اگر ارتباط من با فرزندم خوب نباشد در دوره نوجوانی یا جوانی چه مشکلاتی ممکن است برای فرزندم ایجاد شود؟
سوال پرسیدن از خود در موقع عصبانی بودن
پرخاشگری و تنبیه فرزند عادتی است که بعضی از والدین در زمان عصبانی بودن از خود نشان میدهند. این رفتار نمیتواند باعث اصلاح رفتار فرزند شود، هر چند بنظر میرسد که روش مؤثری برای بازداشتن فرزند از رفتارهای نامناسب باشد. وقتی سوالات مناسب از خودتان بپرسید این فرصت را ایجاد خواهید کرد که از عواقب رفتارتان آگاه شوید.
پرخاشگری و تنبیه، ارتباط صمیمی با فرزند را از بین میبرد و منجر به بروز مشکلات بیشتر در آینده خواهد شد. پرخاشگری به دلیل اینکه نتیجه سریعی را در تغییر رفتار فرزند ایجاد میکند توسط بعضی والدین استفاده میشود اما این روش سبب میشود که اعتماد به نفس فرزند پایین بیاید.
زمانیکه پدر یا مادر از پرخاشگری برای اصلاح رفتار فرزند استفاده میکنند به نوعی در حال استفاده از قدرت خود برای تحت کنترل درآوردن فرزند هستند. از سوی دیگر کودک یا نوجوانی که با چنین رفتاری مواجه میشود به دلیل سرکوب شدن نیازهایش سرخوردگی پیدا میکند. بنابراین لازم است که بجای اینکه به دنبال یک راه حل آسان و سریع برای مقابله با اشتباهات فرزندان باشیم از روشی استفاده کنیم که بتواند آینده بهتری را برای فرزند بوجود آورد.
نتیجهگیری در مورد قدرت سوال پرسیدن
همانطور که ملاحظه کردید سعی کردم با سوالهای مختلف شما را با قدرت سوال پرسیدن آشنا کنم. بار دیگر تاکید دارم که سوال پرسیدن از خودمان کمک میکند به روش بهتری برای حل موضوعات و مشکلات احتمالی دست پیدا کنیم. در این مبحث من بیشتر تاثیر سوال پرسیدن را روی خودمان مطرح کردم ولی قصد دارم در مورد این موضوع هم صحبت کنم که سوال پرسیدن از دیگران چه تاثیری میتواند در تغییر رفتار دیگران داشته باشد؟ امیدوارم بتوانم در فرصت مناسب این بخش را هم به این مقاله اضافه کنم.
بحث دیگری که مطرح شد در مورد نوع رفتار بچهها است. اشاره کردم که با پرسیدن سوالهای مناسب از خودمان میتوانیم متوجه دلیل رفتار بچهها شویم. برای آشنایی بیشتر در مورد رفتاری که فرزندان شما دارند میتوانید فیلم مربوط به روشهای بالا بردن حرف شنوی فرزند را نگاه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید